ویژگی‌های فنی یک پس‌باکس استاندارد برای اتاق تمیز 

پس‌باکس‌های اتاق تمیز دارای ویژگی‌های فنی خاصی هستند که بسته به نوع کاربرد و ظرفیت مورد نیاز، ممکن است متفاوت باشند. مشخصات کلی آن‌ها عبارتند از:

• ابعاد: اندازه پس‌باکس با توجه به ظرفیت و نیاز محیط مشخص می‌شود. نمونه‌های رایج معمولاً دارای ابعادی در حدود 112 سانتی‌متر هستند.
• جنس بدنه: بدنه پس‌باکس اغلب از استیل ضد زنگ یا ورق گالوانیزه با پوشش رنگ الکترواستاتیک ساخته می‌شود تا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی مقاوم باشد.
• جنس نازل‌ها: نازل‌های تعبیه‌شده در دستگاه معمولا از استیل ضد زنگ یا پلاستیک مقاوم ساخته می‌شوند.
• فشار هوا: فشار هوا در فضای داخلی پس‌باکس اتاق تمیز معمولا بین 100 تا 150 پاسکال تنظیم می‌شود تا عملکرد مؤثر در حذف آلودگی داشته باشد.
• دمای هوا: دمای هوای درون پس‌باکس به طور معمول در بازه 20 تا 25 درجه سانتی‌گراد کنترل می‌گردد که برای شرایط کاری مطلوب مناسب خواهد بود.
• زمان عملکرد: زمان فعال‌سازی یا عملکرد دستگاه معمولاً بین 30 تا 60 ثانیه است که طی آن فرآیند تصفیه هوا و حذف آلودگی‌ها انجام می‌گیرد.

راهنمای نصب و نگهداری پس‌باکس در محیط‌های صنعتی 

در این بخش به نحوه نصب پس‌باکس می‌پردازیم.

کف سازی اتاق تمیز

کف‌سازی اتاق تمیز به معنای ایجاد پوششی مناسب برای کف سازه با هدف افزایش مقاومت، زیبایی، و تامین الزامات بهداشتی و فنی محیط است. کف سازی یکی از مهم‌ترین بخش‌های ساخت کلین روم برای نگهداری پس‌باکس به شمار می‌رود؛ زیرا باید با دیگر اجزای سازه هماهنگی کامل داشته باشد.

کف سازی در کلین روم به دو شکل کلی انجام می‌شود: کف پوش رولی و کف پوش یکپارچه. هر یک از این مدل‌ها دارای انواع مختلف و رنگ‌بندی متنوعی هستند.

1. کف پوش رول PVC: این نوع کف پوش به صورت قطعات یک مترمربعی در کنار یکدیگر قرار گرفته و با جوش سرد به هم متصل می‌شوند. استفاده از آن در صنایع مختلف به‌ویژه در اتاق‌های تمیز رایج است.
2. کف پوش اپوکسی کف پوش اپوکسی برای سطوح بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و علاوه بر زیبایی، موجب محافظت از کف نیز می‌شود. حتی برای اتاق‌هایی با کف سرامیک یا موزاییک نیز می‌توان از اپوکسی جهت مناسب سازی استفاده کرد.
3. کف پوش MMA (رزین متیل متاکریلات): ویژگی بارز این نوع کف‌ پوش، سرعت بالای خشک شدن آن است. میزان سخت کننده مصرفی در این نوع رزین مورد استفاده برای نصب پس‌باکس اتاق تمیز براساس دمای محیط قابل تنظیم است تا عمل آوری مواد به درستی انجام گیرد.
4. کف پوش پلی‌اورتان: این نوع کف پوش از نظر ویژگی‌ها شبیه اپوکسی است، اما در برابر الکل و مواد قلیایی مقاومت بالاتری دارد.

صیقلی‌سازی و حذف درزها
در صنایع دارویی و غذایی، وجود درز بین دیوار و کف می‌تواند محل تجمع آلودگی باشد. برای رفع این مشکل، از ماهیچه اپوکسی یا ماهیچه رزینی برای پوشاندن درزها استفاده می‌شود.

روشنایی اتاق تمیز

روشنایی مناسب از دیگر بخش‌های کلیدی در نصب اتاق تمیز است. سیستم نورپردازی باید یکنواخت بوده و منبع آلودگی نباشد. همچنین، طراحی آن باید به گونه‌ای باشد که گردش هوای محیط را مختل نکند تا برای پس‌باکس بهینه باشد.

ویژگی‌های روشنایی مناسب به شرح زیر است:

• ایجاد حداقل گرما
• جلوگیری از ورود آلودگی
• قابلیت دسترسی جهت تعمیرات از خارج اتاق
• مقاومت بالا در برابر رطوبت
• امکان تنظیم شدت نور بر حسب نیاز

فیلتر هوا در پس‌باکس اتاق تمیز

نصب فیلتر باکس باید با دقت و مطابق با استانداردهای تخصصی انجام شود. رعایت اصول نصب، نقش مهمی در عملکرد صحیح و طول عمر این تجهیز دارد. برای نگهداری مؤثر، لازم است فیلترها به‌طور منظم بررسی، تمیز و در صورت نیاز تعویض شوند. همچنین، بازبینی دوره‌ای اجزای فیلتر باکس و اطمینان از سلامت کامل آن‌ها، ضمن افزایش عمر مفید دستگاه، از بروز نشتی هوا و کاهش کارایی جلوگیری می‌کند.

انواع پس‌باکس: مکانیکی یا الکترونیکی؟ کدام بهتر است؟

پس‌باکس داینامیک یا الکترونیکی یکی از تجهیزات کلیدی در انتقال مواد بین دو محیط با سطوح تمیزی متفاوت است. این دستگاه با بهره گیری از سیستم فیلتراسیون هوا و کنترل الکترونیکی (اینترلاک)، مانع ورود ذرات معلق و میکروارگانیسم‌ها به فضای تمیز می‌شود.

در ساختار این نوع پس‌باکس پیشرفته، دو یا سه درب مغناطیسی به‌صورت Normally Closed تعبیه شده‌اند. با فشردن شستی اینترلاک پس‌باکس اتاق تمیز، تنها یکی از درب‌ها باز می‌شود و درب‌های دیگر به حالت قفل باقی می‌مانند. این عملکرد مانع از باز شدن همزمان درب‌ها شده و فشار مثبت داخل محفظه حفظ می‌گردد.

پس‌باکس داینامیک به طور گسترده در صنایع حساس مانند داروسازی، بیوتکنولوژی و الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در مقابل، پس‌باکس مکانیکی یا استاتیک نیز ابزاری مؤثر برای انتقال ایمن مواد میان دو محیط با درجه تمیزی مختلف است، با این تفاوت که این نوع  پس‌باکس فاقد سیستم تهویه فعال بوده و عملکرد آن به صورت مکانیکی و با درب‌های قفل‌شونده انجام می‌شود. این نوع پس‌باکس معمولاً از استنلس استیل 304L ساخته می‌شود و به امکاناتی مانند نور داخلی، فیلتر هوا، سیستم هشدار صوتی و تایمر مجهز است.
پس‌باکس استاتیک انتخابی مناسب برای فضاهایی است که نیاز به کنترل ساده‌تر و در عین حال مؤثر بر ورود آلودگی دارند و در صنایعی چون داروسازی، الکترونیک و بیوتکنولوژی کاربرد دارد.
انتخاب بین پس‌باکس داینامیک (الکترونیکی) و استاتیک (مکانیکی) به نیازهای خاص محیط، میزان حساسیت به آلودگی و سطح کنترل مورد انتظار بستگی دارد. هر دو نوع این دستگاه‌ها با ویژگی‌های خاص خود، امکان انتقال ایمن مواد را بین نواحی با درجات مختلف تمیزی فراهم می‌کنند.

حرف آخر در مورد پس‌باکس اتاق تمیز

پس‌باکس یکی از اجزای کلیدی در طراحی و بهره برداری از اتاق‌های تمیز به شمار می‌رود و نقش مهمی در کنترل آلودگی، ایزوله سازی محیط و حفظ کیفیت فرآیندهای حساس صنعتی دارد. با استفاده از پس‌باکس، می‌توان از ورود ذرات معلق، میکروارگانیسم‌ها و آلودگی‌های بیرونی به محیط‌های کنترل شده جلوگیری کرد و شرایط بهداشتی لازم برای تولید محصولات با کیفیت را فراهم نمود.
همچنین، نصب اصولی و نگهداری منظم تجهیزات مکمل پس‌باکس اتاق تمیز نظیر سیستم‌های روشنایی، فیلترهای هوا و کفپوش‌های مخصوص، نقش به‌سزایی در عملکرد مؤثر پس‌باکس و بهره برداری بهینه از اتاق تمیز دارند. در نتیجه، توجه به جزئیات فنی و استانداردهای نصب، برای دستیابی به بهره‌وری بالا و کاهش ریسک آلودگی در محیط‌های حساس امری ضروری است.